بازدید امروز: 28
بازدید دیروز: 321
کل بازدیدها: 2259946
مراحل رشد روانی جنسی :
تعارض |
منبع لذت |
نام مرحله |
سن |
از شیر گرفتن |
خوردن ، نوشیدن ، گاز گرفتن |
دهانی |
2-0 سالگی |
آموزش توالت |
حفظ یا تخلیه مثانه |
مقعدی |
3-2 سالگی |
ادیپ ، الکترا |
لمس آلت تناسلی |
آلتی |
6-3 سالگی |
|
سرگرمی ، روابط اجتماعی |
کمون |
12-6 سالگی |
نقشهای اجتماعی |
عشق به جنس مخالف |
تناسلی |
12 سالگی به بعد |
1 - مرحله دهانی : در مرحله دهانی که از بدو تولد تا حدود 18 ماهگی بطول می انجامد ، منبع اصلی لذت نوزاد از تعامل رخ می دهد و از طریق تحریک دهان ، در این مرحله رفلکس مکیدن برای نوزاد حیاتی است ، از آنجا که نوزاد به طور کامل وابسته به مادر ( مسئول تغذیه ) است حس اعتماد و آسایش از طریق این تحریک دهانی برای نوزاد ایجاد می گردد.
تعارض اصلی در این مرحله روند weaning است که ایجاب می کند کودک کمتر وابسته به مادر باشد . اگر فرد در مرحله دهانی تثبیت شود مشکلاتی در نوشیدن ، خوردن ، سیگار کشیدن و یا گاز گرفتن و ناخن جویدن به همراه خواهد داشت .
ثابت شدن در این مرحله دارای پیامد ذیل می باشد :
الف - شخصیت های پذیرا : این افراد از طریق فعالیتهای مرتبط با تحریک دهان همچون خوردن و نوشیدن ، بوسیدن ، سیگار کشیدن ، گاز گرفتن و ناخن جویدن تنش را کاهش می دهند . آنها به طور کلی افرادی منفعل ، وابسته ، نیازمند ، حساس به درد و مهاجم می باشند .
2- مرحله مقعدی : در مرحله مقعدی که از حدود 18 ماه تا سه یا چهار سالگی بطول می انجامد . تمرکز اصلی میل جنسی بروی مثانه میباشد ، میل به کنترل و اجابت مزاج بیشترین لذت را برای کودک نوپا فراهم می نماید . درگیری های عمده در این مرحله آموزش توالت به کودک برای یادگیری کنترل بدن خود می باشد . موفقیت در این مرحله منجر به حس خودمختاری و استقلال می شود . تثبیت مقعد ، که ممکن است با مجازات بیش از حد در طی آموزش توالت ایجاد شود ، دارای دو پیامد ممکن است.
الف - شخصیت مقعدی - محافظ : افرادی که در خانوادهای سخت گیر رشده کرده و برای آموزش توالت تحت کنترل رویکردهای بیش از حد شدید بوده و یا آموزش توالت را خیلی زود شروع نموده اند افرادی با ویژگیهای شخصیتی دقیق ، منظم ، سفت و سخت و وسواس بار می آیند خساست ، لجاجت و تمایل به حفظ و نگهداری صفت بارز و برجسته این افراد است . این افراد میل زیادی به نگهداری داشته و با سواس به دنبال باز سازی و نظم دهی به امورات می باشند . فرد به طور کلی لجوج و کمال گراست .
ب- شخصیت مقعد - expulsive نقطه مقابل شخصیت مقعد - حافظ می باشد . فروید معتقد است در خانواده های سهل گیر که پدر و مادر رویکردی را که بیش از حد ملایم است بکار می برند کودکان با ویژگیهای شخصیتی کثیف ، بی فایده و مخرب رشد می یابند . به گفته فروید ، موفقیت در این مرحله بستگی به روشی دارد که در آن پدر و مادر رویکرد آموزش توالت را به فرزند ارائه می دهند . والدینی که برای استفاده از توالت فرزندان در زمان مناسب ستایش و پاداش را بکار می برند به کودکان خود کمک می کنند که احساس توانایی و مولد داشته باشند. فروید عقیده داشت که تجارب مثبت در این مرحله به عنوان پایه ای برای تبدیل شدن به بزرگسالانی صالح ، سازنده و خلاق محسوب می گردد.
با این حال ، والدین باید بجای مجازات تمسخر کودکان و یا شرم از عملکرد آنان بایستی زمینه حمایت و تشویق را که کودکان در این مرحله به آن نیاز دارند فراهم نمایند. چرا که نامناسب بودن پاسخ پدر و مادر می تواند به نتایجی منفی منجر شود.
3- مرحله آلتی : این مرحله که از سه یا چهار تا شش یا هفت سالگی طول می کشد از دیدگاه فروید مرحله وابسته به آلت ذکور نامیده می شود ، تمرکز اصلی میل جنسی و باالتبع لذت کسب شده در اندام تناسلی است. ر این مرحله کودکان تفاوت بین زن و مرد را کشف می نمایند . پسر کوچک از برخی تفاوت های زیرکانه تر بین پسران و دختران بجز طول مو و سبک لباس پوشیدن آگاه شده است او از آلت خود که دختران فاقد آن هستند آگاه شده است . در این مرحله در زندگی از خود راضی است چرا که معتقد به داشتن چیزی است که بهتر از نداشتن آن است .
ادیپ توصیف احساس میل به داشتن مادر به جای پدر است . در بحران ادیپ پسر عشق ، توجه ، جسم ، محبت و نوازش مادر را می خواهد اما او یک رقیب برای فریبندگی مادرش دارد : پدرکه بزرگتر ، قوی تر ، ونیرومندتر است ، پدران رقیبان سرسخت پسران برای برانگیختن عواطف مادر محسوب می گردند در حالی که آنها میل با خوابیدن و همبستر شدن با مادر را دارند باید در تنهایی بسر برند . از یک سو کودکان نگران آن هستند که توسط پدر برای این احساسات مجازات شوند و از سوی دیگر طرح این سوال در ذهن آنها : چرا دختر آلت تناسلی ندارد شاید او آن را به نحوی از دست داده و یا آلتش قطع شده و اینکه آیا ممکن است این امر برای او هم رخ دهد! آغاز اضطراب اختگی است . کودکان پسر پدران را افرادی متجاوز دانسته که برای رقابت با آنها و مشابه شدن و یا حتی تبدیل شدن به آنها بیشترین تلاش را می کنند . همانند سازی و درونفکنی خصایص پدر از جمله این راهکارهاست .در این مرحله کودکان پسر برتری پدر را به رسمیت می شناسند اما ترس شدیدی از قطع آلت تناسلی خود را تجربه می کنند ، و شاید این دلیلی است که باعث می شود در مراحل بعد انگیزه جنسی خود را از مادر به دختران و زنان دیگر سوق دهند .در این مرحله استمنا در بین افراد بسیار شایع است . دختر نیز زندگی خود را در عشق با مادرش آغاز می کند ، او به مادر خود وابسته است ، اما بزودی این دلبستگی را به جهت پدر تغییر میدهد. فروید اصطلاح الکترا را با توصیف مجموعه ای مشابه از احساسات تجربه شده توسط دختران جوان استفاده می نماید . وی بر این باور است حسادت به آلت تناسلی مردان در دختر جوان ، بیش از حد است ، چرا که آنها تفاوت بین پسر و دختر را احساس می کنند و از آنجا که تمام قدرت را در ارتباط با آلت تناسلی میدانند تمایل به داشتن آن در آنها شدت بیشتری می گیرد . آنها مادر خود را دلیل بر این نقص دانسته و او را مورد عتاب و سرزنش قرار می دهند. و این محکمترین دلیل برای چرخاندن سوئیچ عواطف به سوی پدر است . فروید معتقد بود که حسادت به آلت تناسلی مرد هر گز برای دختران به طور کامل حل نشده تمام زنان تا حدودی در این مرحله ثابت می شوند. البته روانشناسانی مانند خانم هورنای این نظریه بحث برانگیز را نادرست دانسته و معتقد است که مردان احساس حقارتی را تجربه می کنند که ناشی از فقدان رحم و ناتوانی در باردار شدن است . در مجموع تجربه ادیپ در پسران و تجربه جنگ الکترا در دختران در پایان مرحله وابسته به الت ذکور رخ می دهد کودکان در این فرآیندها یاد می گیرند تا با والد همجنس بر سر کسب عواطف والد ناهمجنس رقابت نمایند و همان باشند که آنها می خواهند. همانند سازی با والد هم جنس راهی برای دزدیدن والد ناهمجنس می باشد.
4- مرحله کمون : این مرحله از زمانی که کودکان به مدرسه وارد میشوند آغاز می شود و تا 12 سالگی ادامه دارد. در طول این مرحله ، فروید عقیده داشت که ضربه جنسی در خدمت یادگیری و آموزش و روابط اجتماعی سرکوب می شود . دوره نهفته زمان اکتشاف است که در آن انرژی جنسی هنوز وجود دارد ، اما این انرژی بر مکانهای دیگر مانند حرفه ، امورات فکری و تعاملات اجتماعی متمرکز می گردد. مرحله کمون در توسعه مهارت های اجتماعی و ارتباطی و اعتماد به نفس کودکان نقش بسیار مهمی دارد.
5- مرحله بلوغ جنسی : این مرحله در زمان بلوغ آغاز می شود و بیانگر تجدید حیات جنسی در دوران نوجوانی است ، بیشترین لذت در آمیزش جنسی است. در طول مرحله نهایی توسعه روانی ، انرژی جنسی بر اندام های تناسلی متمرکز می شود. و علاقه جنسی قوی به جنس مخالف ایجاد می گردد. در حالی که در مراحل اولیه تمرکز بر روی نیازهای فردی بود در این مرحله علاقه به رفاه دیگران رشد می کند . اگر مراحل دیگر با موفقیت تمام شده باشند ، اکنون فرد باید متعادل باشد . هدف از این مرحله ایجاد تعادل بین قسمتهای مختلف زندگی می باشد. فروید معتقد بود که استمناء و همجنس بازی در این دوره شایع است .
تئوری های فروید در این زمینه به طور گسترده در حال حاضر به عنوان یک مدل برای توصیف رفتار بکار برده می شود .