سوالات ارشد آزاد،سوالات دکتری،سوالات بهداشت،سوالات سراسری،سوالات

گوی آزاد با ژان پیاژه

گفت و گوی آزاد با ژان پیاژه، ژان کلود برنیگیه، ترجمه زینت توفیق، تهران، نشر نی، 1384، 207 صفحه.

تا مدتهایی طولانی روان شناسی برای انسان شناسان به طور خاص و برای  دانشمندان علوم اجتماعی به طور عام، حوزه ای  در آن واحد ناشناخته و سرزمینی بود که به ویژه باید از ورود به آن پرهیز می شد. تقابل قاطعی که   این متفکران بین فرد و جامعه قائل می شدند، سبب می شد که روان شناسان را رقبای اصلی خود ببینند و تصور کنند که آنها  با تمایل بیمارگونه ای که به تقلیل دادن همه چیز به سطح فرد و از آن هم بدتر به سطح کودک ( و به سطح فرایند رشد و اجتماعی شدن) دارند، سبب می شود که امر اجتماعی را نفی کنند و این نکته اساسی را به فراموشی بسپارند که فرد درون سیستم های متفاوت فناورانه، رفتاری، نمادین و غیره ای قرار می گیرد که تنها در سطخ جامعه و سازمان یافتگی و تقسیم کار اجتماعی می تواند به او آگاهی حتی فردی بدهد.
مطالعات مردم نگاری در ابتدای قرن بیستم، نخستین نسل از انسان شناسان میدانی  و به ویژه مالینوفسکی و رادکلیف براون را به سوی  علاقمند شدن به ساختارهای روانی  مردمانی که آنها هنوز «ابتدایی» می نامیدند، کشاند.() به گونه ای که مالینوفسکی  به شدت به تعمیق و مطالعه بر رفتارهای جنسی  تروبریاندها علاقمند بود و یکی از کتاب های خود را به این موضوع اختصاص داد. بعدها نیز این سنت در انسان شناسی و اتفاقا باز هم در اقیانوسیه و به وسیله مارگارت مید تداوم یافت. اما ورودی اصلی تری که انسان شناسی را با روان شناسی پیوند می داد، از خلال فروید و روانکاوی بود که هم در مکتب فرهنگ و شخصیت و کسانی چون کاردینر و لینتون دیده می شد و هم در سنت اروپایی در  شخصیتی چون  روژه باستید و بعدها ژرژ دورو، تاثیر مکتب فرویدی و  سپس لاکانی در این مورد  غیر قابل انکار بود.
در این میان اما پیاژه، کمتر مورد توجه انسان شنان بود زیرا او به طور خاص مطالعاتش را بر کودکان و آن هم بیشتر بر رشد کودکان متمرکز کرده بود. با این وصف نمی توان منکر آن شد که شناخت همین مراحل در  دیدگاهی که پیاژه عرضه می کرد و بیشتر به بیولوژی و  رفتار شناسی جانوری نزدیک بود و نه در  نمونه ای که فروید پیش می نهاد و به دلیل بار اسطوره ای نمادینش به شدت  مورد توجه انسان شاسان بود، امروز ارزشی بیش از پیش یافته است و این ارزش را باید به دلیل  افزایش حجم مطالعات رفتارشناسی  به طور کلی و رفتارشناسی حیوانی به طور خاص دانست. در حالی که انسان شناسان نسل های نخست با پیروی از فروید به دنبال خطی اسطوره ای بودند که  در بیولوژی انسانی کودک انسانی را در جهانی خاص انسان قرار می داد که تقریبا  هیچ ارتباطی با جهان غیر انسانی نداشت،  پیاژه  ابائی از آن ندارد که از نوعی پیوستگی  در حیات در همه اشکالش از گیاهان تا جانوران و انسان سخن بگوید و می دانیم که  مطالعات جدید بیولوژیک  نیز بر پدیده حیات این امر را تایید می کنند. و این را ابدا نباید صرفا به سوسیوبیولوژی و نظریات ویلسون محدود کرد بلکه در بعدی بسیار گسترده تر باید به بازگشت قدرتمند  تطور گرایی و محیط شناسی های گوناگون مربوط دانست.
افزون بر این دو شاخه نسبتا جدید در انسان شناسی یعنی از یک سو انسان شناسی زبان شناختی و از سوی دیگر انسان شناسی شناختی به صورتی بسیار نزدیک با روان شناسی و به طور خاص روان شناسی شناختی ارتباط دارند که در آینده در این باره بیشتر خواهیم نوشت. 
به تمام این دلایل شناخت پیاژه و شاخت روان شناسی ( و نه لزوما روان شناسی اجتماعی که جامعه شناسان و انسان شناسان عموما آشنایی بیشتری با آن دارند) امری ضروری برای دست اندرکاران و دانشجویان این رشته به حساب می آید. و کتاب «گفتگوی  آزاد با ژان پیاژه» شیوه ای بسیار مطبوع و ساده برای ورود  به این آشنایی است. کتاب تعمدا پیاژه را در بعد انسانی اش در رفتارهای روزمره و سخنان و عقاید متعارف و گاه بسیار معمولی اش به ما می شناساند، بدون آنکه در لابه لای این  سخنان  ما با افکار  نسبتا پیچیده روان شناسی ، هر چند به زبانی ساده ، آشنا نشویم.  کتاب  گویی فیلمی را برای ما به نمایش می گذارد که در آن ابتدا پیاژه را در محیط صمیمانه خانه اش درسوئیس می شناسیم و سپس در طول چهارده گفتگو به افکار او و نظریات و آزمون هایی که برای  مطالعه بر رشد کودکان در نظر می گیرد آشنا می شویم.  بنابراین ، مطالعه این کتاب را که می توان آن را همچون یک رمان به سادگی، بدون خستگی و به صورتی پیوسته  خواند، به تمام علاقمندان به روان شناسی و دانشجویان انسان شناسی پیشنهاد می کنیم، به خصوص کسانی که با اندیشه علمی پیاژه آشنایی ندارند و مایلند که به سراغ آثار کاملا دانشگاهی او که خوشبحتانه در ایران شناخته شده اند، بروند.