سوالات ارشد آزاد،سوالات دکتری،سوالات بهداشت،سوالات سراسری،سوالات

Post Traumatic Stress Disorder ( اختلال فشار روانی پس آسیبی ) یک Anxiety Disorder محسوب می شود . که ممکن است پس از یک حادثه وحشتناک و یا آسیب شدید بدنی رخ دهد . از جمله حوادث آسیب زا که میتواند باعث بروز PTSD شود می توان به مورد حمله قرار گرفتن توسط دیگران ، بلاهای طبیعی و غیر طبیعی ، تصادف ها و درگیری های نظامی اشاره کرد.

کسانی که در ارتش خدمت کرده اند ، کسانی که در عملیات نجات مانند حمله تروریستی 2001 به نیویورک و واشینگتون شرکت کرده اند ، نجات یافتگان عملیات تروریستی مانند بمباران اکلاهما (  Oklahoma ، ایالتی در جنوب مرکزی آمریکا ) ، نجات یافتگان تصادفات ، کسانی که مورد تجاوزات جنسی و جسمی و دیگر جنایات قرار گرفته اند ، کسانی که به زور و به علت مشکلات از کشور خود مهاجرت می کنند ، باقی ماندگان زمین لرزه ، طوفان و شاهدان این حوادث و قبیل آن ، مستعد دچار شدن به PTSD هستند . همچنین خانواده های قربانی نیز می توانند مانند خود آنها به PTSD دچار شوند .

PTSD درهر سنی ممکن است رخ دهد و در خانم ها شایع تر است . همچنین ممکن است به صورت سلسله وار در خانواده منتشر شود . PTSD می تواند با افسردگی ، روی آوردن به مصرف مواد مخدر و الکل و اختلال اضطرابی همراه باشد .

تقریبا 30 درصد بازماندگان جنگ ویتنام به این مشکل دچار شدند . همچنین 8 درصد بازماندگان جنگ خلیج از آن رنج می برند ( حمله 1991 ارتش آمریکا و انگلیس به عراق برای پاسخ گویی تجاوز عراق به کویت و جنگ 2003 که در آن نیروهای آمریکا و انگلیس به عراق برای خلع صلاح کردن صدام را ، جنگ خلیج می گویند ) .

نشانه ها :

بسیاری از مردمی که از PTSD رنج می برند مستعدند تا دوباره در معرض حوادث قرار گیرند. و این باعث می شود بیماری بهبود نیابد . مخصوصا زمانی که اتفاقات دردناک هر سال یا بصورت دوره ای یاد آوری  می شوند مانند مراسم سوگواری که سالگرد آن تکرار می شود . و این می تواند باعث دامن زدن به بیماری شود . PTSD زمانی تشخیص داده می شوند که علائم بیشتر از یک ماه خود را نشان دهند .

علائمی که با تکرار شد ن حوادث تلخ بروز می کنند :

1- داشتن خاطرات بد درمورد اتفاق

2- احساس اینکه حادثه بار دیگر از دوباره رخ داده است

3- داشتن احساسات بسیار برانگیخته زمانی که حادثه یاد آوری می شود

4- بروز علائم شدید فیزیکی زمانی که حادثه یاد آوری می شود مانند تپش قلب ، تعرق ، تنگی نفس ،

احساس ضعف و از دست دادن کنترل .

علائمی که به علت پرهیز از به یاد آوری حادثه بروز می دهد :

1- اجتناب از فکر کردن و سخن گفتن و یا شنیدن در مورد حادثه

2- دوری کردن از مردم یا فعالیت ها و مکان هایی که یاد آور حادثه اند .

3- مشکل داشتن در یاد آوری دلایل اصلی حادثه

علائمی که بعد از حادثه رخ می دهد :

1- از دست دادن علاقه نسبت به چیزهایی که قبلا مهم بودند

2- احساس دوری و بی تفاوتی نسبت به دیگران

3- از دست دادن احساسات . در این حالت دوست داشتن و عشق ورزیدن نسبت به دیگران بسیار نا ممکن می شود . حتی نسبت به کسانی که به فرد نزدیکند

4- مشکل در به خواب فرو رفتن و خواب ماندن

5- عدم تمرکز

6- احساس اینکه زندگی کوتاه است و دلیلی برای هدفمند بودن وجود ندارد

7- وحشت زدگی های مکرر

8- همیشه مراقب بودن

پیامدهای روانی و فیزیکی :

1- نارحتی معده و اختلال در اشتها

2- ناراحتی روده

3- مشکلات مربوط به Gynecology ( شاخه ای از پزشکی که بیماریها و سلامتی سیستم جنسی خانمها را مورد بررسی قرار می دهد )

4- تغییر وزن

5- دردهای مزمن ( درد گردن ، لگن و کمر در خانمها )

6- مشکل در خوابیدن و خواب ماندن

7- سردرد

8- تحریک های پوستی مانند جوش زدن ، دانه زدن یا خارش پوست

9- کج خلقی و تند خویی

10- کابوس دیدن

11- افسردگی

12- کمبود انرژی و خستگی مزمن

13- اعتیاد به الکل و مواد مخدر

14- اضطراب

15- Panic Attack

علت :

افرادی که در زمان کودکی مورد سوء استفاده قرار گرفته اند و یا دیگر مشکلات آسیب زا را تجربه کرده اند بیشتر در معرض PTSD قرار می گیرند .

مطالعات روی حیوانات و انسان نشان می دهد که مغز در ایجاد استرس نقش دارد . و این موضوع برای شناخت Anxiety Disorder ها مانند PTSD مهم است . ترس یک احساس است که به میزان خطر و طی یک فرایند اتوماتیک در بدن ایجاد می شود . در واقع ترس یک واکنش است که به وسیله یک ساختار کوچک در مغز به نام Amygdala ( لوزه یا بادامه ) بوجود می آید . بادامه یک ساختار پیچده در مغز است و تحقیقات به این موضوع اشاره دارند که اختلال فشار روانی پس از یک حادثه آسیب زا (PTSD ) شاید به علت فعالیت ناهنجار بادامه باشد .

اگر ترس حالت شرطی پیدا کند ، تغییر آن بسیار دشوار خواهد بود . گذرگاه های عصبی از بادامه به هیپوکامپوس ( یک ناحیه در مغز ) و نواحی پوستی مانند پیشانی ، بازدارندگی خود را تا از بین رفتن آن حفظ می کنند . اما هنگامی که شخص در شرایط بی پناهی ( Re-exposed ) قرار بگیرد ، ترس سریعا دوباره ظاهر میشود . به نظر می رسد که افزایش عوامل استرس زا بر روی محرک های ترس و شیوه های بازدارنده ترس تاثیر می گذارد. افزایش توانایی مهار ترس موجب کاهش اثرات آن می شود و بالا رفتن میزان استرس سبب کاهش این توانایی می شود . بنا براین ترسی که ناشی از قرار گرفتن در معرض عوامل آسیب زا است نشانگر ناتوانی در اثر بازدارندگی بخشهایی از هیپوکامپوس می باشد . و این موضوع گواه این مطلب است که رویدادهای آسیب زا در حافظه ی بیمار فاقد انسجام و یک پارچگی زمانی است . به علاوه شدید شدن حساسیت قرار گرفتن در معرض عوامل آسیب زا در بیماران PTSD موجب افزایش ترس در برابر محرک هایی می شود که عملا خطرناک و ترس زا نیستند .

 با مطالعات بر روی بیماران PTSD بوسیله MRI ، حجم هیپوکامپوس هنگامی که مغز درگیر یادگیری و به خاطر سپاری است اندازه گیری شده است . بیمارانی که در جنگ و فعالیت های نظامی به PTSD دچار شدند ، میزان 8 درصد کاهش در سمت راست هیپوکامپوس را نشان می دهند . و یک کاهش 12 درصدی در سمت چپ هیپوکامپوس بیمارانی که در کودکی مورد تجاوز قرار گرفته اند دیده می شود .

مردم با PTSD دارای یک نا هنجاری در ترشح هرمون کلیدی که در واکنش به استرس ترشح می شوند ، هستند . یک فرد که در وضعیت خطرناک قرار دارد به طور طبیعی مقداری هرمون تسکین بخش ترشح می کند . که این باعث می شود فرد موقتا دردهای خود را حس نکند . دانشمندان پی برده اند که بیماران PTSD حتی بعد از خارج شدن از موقعیت خطرناک همچنان هرمون تسکین بخش را به میزان زیادی ترشح می کنند . و این موجب کاهش احساسات و آمادگی جسمی و روانی فرد می شود .

بعضی مطالعات نشان داده اند که کرتیزول ( یک هرمون ) در PTSD کمتر از میزان نرمال خود است و آدرنالین و نوراپی نفرین بیشتر از حد معمول هستند . نوراپی نفرین یک انتقال دهنده عصبی است که در مدتی که استرس به فرد وارد می شود ، رها می شود و یکی از عملکردهای آن فعال کردن هیپوکامپوس است . این نا متعدلی ها زمانی در بیماران PTSD بوجود می آید که مغز در حال سازمان دهی و ذخیره اطلاعات در حافظه بلند مدت است .

این نوع رفتار نوراپی نفرین توجیح می کند که چرا مردم حوادث مهیج را بهتر به خاطر می آورند . تحت استرس شدید ، نوراپی نفرین روی هیپوکامپوس اثر می گذارد و این باعث می شود که اتفاقات به صورت خاطرات قدرتمند و به یاد ماندنی در حافظه ثبت شود.

درمان :

درمان PTSD در ابتدا با یک ارزیابی و تجزیه تحلیل دقیق از شرح حال بیمار شروع می شود . و پیشرفت درمان نیاز به طراحی و برنامه ریزی خاص برای هر بیمار دارد . درمان ویژه PTSD تنها زمانی شروع می شود که شخص بازمانده سالم از شرایط بحرانی خارج شده باشد . در اینجا به چند نمونه از راه های درمان اشاره می کنیم :

·  آموزش به بیمار و خانواده اش در مورد اینکه PTSD چگونه رخ می دهد ، چه تاثیری روی بیمار و اطرافیانش می گذارد و دیگر مشکلات ناشی از PTSD . دانستن اینکه PTSD از لحاظ پزشکی جزء اختلال های اضطرابی (Anxiety Disorders ) محسوب می شود برای ادامه درمان امری ضروریست .

·  نمایش دادن اتفاقات از راه تصویر سازی ذهنی و تجسم به بیمار این امکان را می دهد که رویدادها را در یک شرایط سالم و امن دوباره تجربه کند و بر آن مسلط شود

·  اصلاح احساساتی مانند شرمساری ، خشم و گناه که در میان بازماندگان حوادث آسیب زا عمومی هستند .

·  آموزش بازماندگان برای مسلط شدن به خاطرات و واکنش ها و احساس هایی که ناشی از حوادث آسیب زا هستند بدون اینکه دستپاچه شوند . خاطرات حوادث آسیب زا معمولا بطور کامل درمان نمی شوند اما مهارت های کنار آمدن با آنها می تواند آنها را کنترل پذیر کند .

دارو درمانی :

بعضی داروهای ضد افسردگی جدید که SSRIs نامیده می شوند و بر روی سروتونین ( یک هورمون ضروری و یک انتقال دهنده عصبی ) اثر می گذارند یرای درمان PTSD استفاده می شوند . SSRI ها عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای ضد افسردگی قدیم دارند . با این حال بعضی بیمارانی که از داروهای SSRIs استفاده کردند به حالت تهوع خفیف و یا نوعی وحشت زدگی اشاره کرده اند که این عوارض با گذشت زمان از بین میروند . همچنین مشکلات جنسی یکی دیگر از عوارض جانبی این داروهاست . تغییر دوز یا تعویض دارو این مشکل را نیز از بین میبرد . در میان گذاشتن بروز عوارض جانبی با پزشک معالج بسیار مهم است .

Fluoxetine ، Sertraline ، Fluvoxamine ، Paroxetine و Citalopram از جمله داروهای SSRIs هستند که برای درمان PTSD تجویز میشوند . این داروها با دوز پایین تجویز می شوند و سپس رفته رفته تا آنجا که لازم باشد دوز را افزایش می دهند .

داروهای سه حلقه ای ( Tricyclics ) با دوز پایین تجویز می شوند و کم کم دوز را بالا می برند . این داروها دارای وسعت بیشتری از SSRI ها هستند و معمولا بیشتر برای اختلال های اضطرابی ( Anxiety Disorders ) استفاده می شوند . داروهای سه حاقه ای مانند SSRI ها تاثیر گذار و بهبود بخش هستند اما بسیاری از بیماران و پزشکان داروهای جدید را ترجیح می دهند . چراکه داروهای سه حلقه ای  معمولا با عوارض جانبی مانند سرگیجه ، خشکی دهان ، خواب آلودگی و افزایش وزن همراه هستند .

روان درمانی :

CBT نوعی روان درمانی است که روی عوض کردن احساسات ، تفکر و رفتار بیمار کار می کند . Exposure therapy یکی از فرم های CBT  است که به صورت مجزا برای هر بیمار مفید است . در بعضی حالات خاطرات تلخ از یک حادثه آسیب زا می تواند یک جا و همه با هم کنترول و مهار شوند . و در دیگر حالات ، ترجیحا این عمل بصورت تدریجی انجام می شود .

همراه با Exposure درمانی ، درمان CBT شامل آموزش مهارت های دیگر نیز می شود . تا بیمار به اضطراب خود مسلط شود . مهارت هایی مانند تکنیک های تنفسی یا بیوفید بک ( مهارتی که شخص می تواند عمل کرد غیر ارادی خود را کنترل کند ) ، مهار افکار منفی ، کنترول خشم ، مقاومت در برابر استرس ،  مهار پیامدهای علائم آسیب زا مانند روی آوردن به مواد مخدر و الکل و بادگیری مهارت های اجتماعی .

Eye Movement Desensitization and Reprocessing  ( EMDR ) یک درمان نسبتا جدید است که شامل Exposure درمانی و CBT  می شود . که با تکنیک هایی که موجب دگرگونی حواس می شوند آمیخته شده است .شواهد نشان می دهند که EMDR برای درمان PTSD موثر است .