فوبی عبارت است از ترس مبرم،مفرط و غیر منطقی از یک شىء، فعالیت و یا موقعیت که میل جبرآمیزی را برای اجتناب از آنها به وجود می آورد.چنین ترسی را خود شخص بسیار افراطی و غیر منطقی تشیص میدهد.رفتار اجتنابی با درجاتی از ناتوانی همراه است.
فوبوس(phobos)که یکی از خدایان یونای بوده،همیشه برای ترساندن دشمنان به یاری خوانده می شد و برای این منظور،شبیه اورا روی ماسکها و سپرها نقاشی می کردند.فوبوس،یا فوبیا تدریجا" به معنی«ترس و هراس»درآمد.
چون فوبی با مجموعه ای از اجزاء مربوط است در اصطلاح طبی آن را یک اختلال می خوانند.
سه نوع فوبی عمده وجود دارد:فوبی ساده(simple phobia)،فوبی اجتماعی(social phobia)وگذر هراسی(agoraphobia)
فوبی ساده
«فوبی ساده»عبارت است از:«ترس منفرد از یک شیءیا موقعیت واحد که منجر به اجتناب ار روبرو شدن با آن شیءیا موقعیت می گردد.» این ترس غیر منطقی و مفرط است،اما ناتوان کننده نیست؛زیرا به آسانی می توان از آن اجتناب کرد؛ مثلا" دوری از مار به هنگامی که شما در شهر زندگی می کنید.
وقتی روبرو شدن با یک شی" فوبیک غیر قابل اجتناب باشد،ممکن است ناتوانی شدید شود،مثل ترس از آسانسور برای کسی که مجبور است موقع رفتن به محل کار از آن استفاده کند.
فوبی ساده معمولا" با سایر علائم یا اختلالات روانپزشکی مثل افسردگی، همراه نیست.تازمانی که شخص فوبیک درمقابل شئ یا موقعیت فوبیک قرار نگیرد،مشخص نمی شود که در مقایسه با دیگران، دچار اضطراب بیشتر یا کمتر است.اما در مواجهه با شئ یا موقعیت ترساننده بیش از اندازه هراسان و ناآرام می شود و علائمی پیدا می کند که با حملهء هراس ارتباط دارد؛مثلا" تپش قلب،تعریق،احساس سرگیجه ودشواری در نفس کشیدن.شخص فوبیک حتی با اندیشیدن در مورد رویارویی احتمالی با محرک فوبیک،دچار ترس می شود.به این حالت،«اضطراب انتظار»ویا پیش بینی می گویند. این اضطراب سبب می شود که شخص از هر گونه موقعیتی که ممکن است محرک فوبیک در آن حضور داشته باشد،اجتناب کند.
اسامی معمول شایع ترین انواع فوبی ساده عبارتند از:ترس از حیوانات، بلندی،فضاهای بسته،پزشکان و دندانپزشکان،باد،طوفان،رعد و برق،صاهای بلند،رانندگی اتومبیل،پرواز با هواپیما،رفت وآمد با قطار زیر زمینی، تزریق آمپول،و خون.
فوبیهای ساده معمولا" در اوایل زندگی ظاهر می شوند.ترس از حیوانات تقریبا" همیشه قبل از بلوغ ومعمولا"در اوایل کودکی پدید می آید.سایر فوبیهای ساده ممکن است تا حدودی دیرتر ظاهر شوند،اما اکثرا"حداقل در نیمه ها تا اواخر دهة سوم عمر تکمیل می گردند.مورد استثنایی،«فوبی از بیماری»است که غالبا"در میانسالی دیده می شود.اگر این حالت پس از30سالگی ظاهر شود،ممکن است فوبی ساده نبوده،بلکه گذر هراسی یا علامتی از افسردگی باشد.
فوبیهای ساده در مرد وزن تقریبا"به یک اندازه دیده می شوند؛اما ترس از حیوانات در زنها بیشتر است وترس از بیماری در مردها.
به طور خلاصه فوبی ساده،اختلال نسبتا" خوش خیمی است؛به خصوص اگر مربوط به فوبی منفرد باشد و در دوران کودکی و نوجوانی پدید بیاید.هر چند ممکن است سالها دوام آورد، ولی به ندرت شدت می یابد و غالبا" بهتر می شود. همچنین با اختلالات روانپزشکی جدی هم همراه نیست.اضطراب فوبیک قابل مداواست و ناتوانی حاصل از آن نیز کم است؛ شئ یا موقعیت چه قابل اجتناب باشد و چه نباشد،حالت ترساننده خود را از دست می دهد
