هیچ کس فکرش را نمی کرد که خرخر کردن در خواب، این همه درد سر به دنبال داشته باشد.
لابد می گویید: چه درد سری؟! فوق فوقش اگر صدای خرخرتان خیلی بلند باشد، ممکن است روابط شما با همسرتان دچار مشکل شود! آن هم به این خاطر که همسر مهربان، برای خلاصی از موزیک ناموزونی که خوابش را به هم زده، مجبور می شود چند بار در شب بیدارتان کند.
اما نه.
درد سر خرخر به همین جا ختم نمی شود. بلای دیگری را محققان مطرح کرده اند; این که ممکن است مبتلا به برونشیت مزمن شوید; بیماری ای که با سرفه های ناجور و گاهی سختی تنفس خود را نشان می دهد.
هنوز معلوم نیست چرا خرخر کردن موجب برونشیت مزمن می شود; اما محققان دانشگاه آنسان در کره جنوبی معتقدند کسانی که ? شب در هفته یا کمتر، خرخر می کنند، 25 درصد بیشتر از کسانی که خرخر نمی کنند، دچار برونشیت می شوند.این احتمال در کسانی که 6 یا 7 شب هفته خرخر می کنند تا 68 درصد بیشتر است.
این محققان می گویند احتمال دارد لرزش راه های هوایی فوقانی و فشار آمدن به آن در اثر خرخر علت ایجاد این التهاب در برونش ها (برونشیت) باشد. جدای از این عارضه، ممکن است خرخر خود نشانه ای از یک مشکل جدی باشد. مشکلی که به آن "آپنه خواب" یا "قطع تنفس هنگام خواب" می گویند. جالب است بدانید خرخر یک نشانه یا نوعی فریاد کمک خواستن است. نشانه ای که خبر از تلاش یک انسان برای نفس کشیدن می دهد.
خرخر صدای خروج هوای بازدم است که حین خواب به سختی سعی می کند راه خود را از میان مجاری هوایی فوقانی به بیرون باز کند.
این گونه نفس کشیدن تلاطمی در مجاری هوا ایجاد می کند که باعث لرزش بافت اطراف شده و صدای خرخر را تولید می کند.
وقتی از خواب سبک وارد خواب عمیق می شویم، عضلات سقف دهان (کام نرم)، زبان و گلو شل شده و به راحتی دچار لرزش می شوند.
به همین علت هرچه انسداد راه هوایی بیشتر باشد، صدای خرخر هم بلندتر است. اگر چه آمار نشان می دهد 45 درصد بزرگسالان خرخر کرده و شیوع آن در مردان بیش از زنان است، اما حتی کودکان هم از این قضیه در امان نیستند.
خرخر کردن علل مختلفی دارد که بعضی از آنها دلایل ساختاری هستند، مثلا: شکل فک، بزرگ بودن زبان یا زبان کوچک، کام نرم و لوزه ها در فرد. البته علت های خارجی مانند چاقی و سیگار کشیدن هم هست که راحت تر می توان آنها را کنترل کرد. گاهی هم التهاب و آلرژی که باعث پر شدن سینوس از ترشحات می شود، عامل این خرخر است. اما مهم ترین عاملی که باعث خرخر می شود، قطع تنفس هنگام خواب است.
آیا به شما گفته اند که شب ها بلند بلند خرخر می کنید؟ آیا وقتی از خواب بیدار می شوید باز هم احساس خستگی می کنید؟ آیا در طول روز هم خواب آلوده اید؟ شاید شما هم دچار "آپنه خواب" هستید. آپنه کلمه ای یونانی به معنی (بدون نفس) است. در این حالت بافت گلو، مسیر هوا را بسته و جلوی نفس کشیدن را می گیرد.
مشخصه این مشکل، خر و پف با صدای بلند است که حدود 10 ثانیه سکوت به دنبال دارد. در واقع کمبود اکسیژن و افزایش دی اکسید کربن باعث بیدار شدن فرد (هر چند کوتاه که حتی خودش متوجه نشود!) و بازکردن راه هوایی به ضرب و زور یک خرناس بلند شده و سپس دوباره همین مراحل تکرار می شود. در طول شب این حالت 20 تا 30 بار در هر ساعت تکرار می شود. به همین علت است که این افراد معمولا خواب عمیق و کافی در شب نداشته و روزها احساس خستگی می کنند.
البته آپنه خواب دو علت دارد: علت انسدادی که پیش تر توضیح دادیم و علت مرکزی که در آن مغز توانایی فرستادن پیام صحیح به عضلات برای کنترل تنفس را ندارد. (نوع مرکزی خیلی نادر است و در بیماران نارسایی قلبی و سکته مغزی یا در کسانی که در ارتفاعات زندگی می کشند رخ می دهد.) بد نیست بدانید خرخرمتناوب شایع ترین علامت در نوع انسدادی بیماری است، در حالی که در نوع مرکزی، از خواب پریدن با تنگی نفس شایع تر است. وزن زیاد، زیاد بودن اندازه دور گردن (گردن کلفتی!)، فشار خون بالا، دیابت، سن بالا، مرد بودن، بزرگی لوزه ها، احتقان بینی و در نتیجه تنگی راه هوایی، سابقه خانوادگی قطع تنفس در خواب، سیگار کشیدن، مصرف داروهای خواب آور و الکل، همه از عوامل مستعد کننده این بیماری اند.
از آنجا که مبتلایان، متوجه خرخر و از خواب پریدن خود نمی شوند، به پزشک هم مراجعه نمی کنند، مگر اینکه کسی به آنها گوشزد کند یا اینکه خواب آلودگی روز بعد آنها را آزار داده و به مطب دکتر بکشاند. به همین علت علاوه بر بررسی در آزمایشگاه (پلی سومنوگرافی) به تازگی از آزمایش در خانه هم برای تشخیص این مشکل استفاده می شود. این تست ها شامل بررسی الگوی خواب و اندازه گیری فعالیت قلب و ریه و مغز در کنار حرکات اندام ها در خواب است. علاوه بر این از روش اندازه گیری اکسیژن خون هم استفاده می شود. برای موارد خفیف این بیماری، کافی است روش زندگی خود را تغییر دهید(مثلا وزن کم کرده و سیگار نکشید).
اما وقتی که این کارها تاثیری نداشت، پزشک ممکن است به شما توصیه کند از وسایل خاصی برای باز نگه داشتن مجاری هوایی خود استفاده کنید.یکی از این وسایلCPAP است، یعنی وسیله ای که به طور مداوم فشار مثبت در مسیر هوا ایجاد می کند تا هوا به راحتی از بینی شما خارج شود. البته استفاده از این وسیله برای همه افراد راحت نیست. عده ای ترجیح می دهند از وسیله ای در دهان استفاده کنند که فک را جلو نگه داشته و راه تنفس را باز نگه دارد.
در عده ای دیگر نیز با جراحی، بافت اضافی را که راه تنفس شان را گرفته خارج می کنند.
نویسنده : دکتر مهشید چاپچی
روزنامه مردم سالاری (www.mardomsalari.com)
